Lastik Sanayicileri ve İthalatçıları Derneği, trafik güvenliğine yeni bir bakış açısı getiren Güvenli Trafik Akademik Eser Projesi’ni, LASİD Yönetim Kurulu üyeleri ve akademisyenlerle tanıttı.
Akademisyenlerin tespit ve çözüm yaklaşımlarını içeren 11 eserden oluşan ve konuya bilimsel pencere açan proje; trafik düzenleyicileri, uygulayıcıları başta olmak üzere kamu ve ilgili kurumlarla paylaşılacak. Kitaplaştırılan proje, bilimsel yazılı bir referans kaynak olması açısından önem taşıyor.
LASİD Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Kürkçü ‘’Projemizin trafik güvenliğiyle ilgili atılacak adımlara ilham olacağına inanıyoruz’’ derken, Proje Danışmanı Doç Dr. Ilgın Gökaşar, ‘’Trafik güvenliği çok hızla değişen dinamik bir konu. Toplumun alışkanlıklarından, nüfus artışı ve yerel özelliklere, teknolojik gelişmelere kadar çok fazla değişkeni var. Çözümler üretiliyor ancak bu hızlı değişimden dolayı yetersiz kalabiliyor. Bu durumda sığınılan bir kavram var; ‘Trafik canavarı’. Oysa konuya bütüncül bakan, sistemli bir ulusal yol emniyeti programına ihtiyaç var. Hatayı sürücüye yüklemek yerine sorunun temelde çözümü için yol kusurlarının giderilmesi, mühendislik tedbirlerine öncelik verilmesi, teknoloji gelişmelerden faydalanılması, kanunların günün sorun ve şartlarına göre güncellenmesi, suç ve ceza ekseninden çıkarılıp doğru bilinçlendirmenin sağlanması gerekiyor. Bilimsel yaklaşımlarıyla bu kitap, bu meselede bir rehber olacaktır.’’ diye konuştu
Dünyada her yıl 1.350.000 insan yollarda araba kullanırken, bisiklete binerken veya yürürken hayatını kaybediyor. Yaklaşık 50 milyon insan da ciddi yaralanmalarla sakat olarak yaşamak zorunda kalıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün raporlarına göre 2030’da ölüm nedenleri sıralamasında beşinci sıraya yükselmesi beklenen trafik kazaları, bir başka deyişle günde ortalama 3.700 civarında ölüme ve 137.000 yaralanmaya sebep oluyor.
Yapılan araştırmalara göre; güvenli trafik sağlanmazsa, acil önlemler alınmazsa bundan sonraki on yıl içinde gelişmekte olan ülkelerde 6 milyon kişi kazalarda ölecek ve en az 60 milyon kişi de sakat kalacak veya yaralanacak.
Proje Danışmanı Doç Dr. Ilgın Gökaşar.
İlham verecek yazılı bir kaynak
Kurulduğu günden bu yana "güvenli trafik" ve "doğru lastik" bilincinin kamuoyunda yaygınlaşması için çalışmalar yürüten Lastik Sanayicileri ve İthalatçıları Derneği LASİD, bu hayati konuya yeni bir bakış açısı kazandırmak hedefiyle adım attı. Türkiye lastik sektörünün önde gelen üretici ve ithalatçı markalarını temsil eden sektör derneği, 1 yılı aşkın süredir üzerinde çalışılan Güvenli Trafik Akademik Eser Projesi’ni hayata geçirdi. LASİD Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Kürkçü, projeyi online düzenlenen lansman toplantısında duyurdu: ‘’Trafik güvenliği konusunda ilk kez bu kadar kapsamlı ve geniş katılımlı akademik bakış açısı bir araya geldi, yazılı ve kalıcı bir referans kaynak yaratılmış oldu. Projemiz sorunları teşhisle birlikte akademisyenlerimizin çözüm yaklaşımlarını da içeriyor.’’ dedi.
LASİD Genel Sekreteri Erdal Kurt proje kapsamında Bilim Seçici Kurulu tarafından seçilen 11 akademik eserin kitaplaştırıldığını, bu kitapların referans kaynak olarak ilgili tüm kurumlarla paylaşılacağını kaydederken; derneğin önceki dönem yönetimini üstlenen Cevdet Alemdar ise ‘’Bu hayati konuda elimizi nasıl taşın altına koyarız, diye araştırırken yazılı çok fazla kaynak olmadığını gördük, proje bu fikirle doğdu. İstedik ki yayadan sürücüye, trafik düzenleyicilerden uygulayıcılara, yasa koyuculardan denetleyicilere kadar her kesimin başvurup yararlanacağı güvenli bir kaynak olsun’’ diye konuştu. Toplantıda konuk konuşmacı olarak yer alan Cevdet Alemdar, ‘’Proje için duyduğumuz heyecanın, ortak trafik kültürümüze ve konunun tüm paydaşlarına aynı heyecanla katkı sağlamasını ve trafik güvenliğiyle ilgili atılacak adımlarda ilham olmasını diliyorum.’’ dedi.
LASİD Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Kürkçü’nün açılışını yaptığı Güvenli Trafik Proje tanıtım toplantısında LASİD Yönetim Kurulu üyelerinden Continental Türkiye Genel Müdürü Ali Okan Tamer, Hankook Genel Müdürü Junjong Cho, Pirelli Türkiye Genel Müdürü Gian Paolo Gatti Comini, Prometeon Türkiye, Orta Doğu, Afrika, Rusya Genel Müdürü Antonio Dolgetta da yer aldı.
Projenin akademik danışmanlığını yapan, Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ilgın Gökaşar ise şunları söyledi: ‘’Trafik güvenliği sadece ulaştırma alanında çalışanları değil toplumun her kesimini etkileyen ve önem verilmesi gereken bir konu. İlgili kurumlar ve toplum bu projeye sahip çıktıkça, LASİD’in attığı bu adım çoğalarak büyüdükçe güvenli trafik bilinci ve kültürü de gelişecek; trafik kazalarının önüne geçilmesinde hızlı sonuçlar almak mümkün olacaktır. Trafik güvenliği çok hızla değişen dinamik bir konu. Toplumun alışkanlıklarından, nüfus artışından coğrafi ve yerel özelliklere, teknolojik gelişmelere kadar çok fazla değişkeni var. Çözümler üretiliyor, yollar yapılıyor ancak sorunun dinamik oluşu sebebiyle yetersiz kalıyor. Bu yüzden “trafik canavarı” kavramına sığınılmış. Oysa ki hatayı sürücüye yüklemek yerine sorunun temelde çözümü için yol kusurlarının giderilmesi, mühendislik tedbirlerine öncelik verilmesi, teknoloji gelişmelerden faydalanılması, kanunların günün sorun ve şartlarına göre güncellenmesi, suç ve ceza ekseninden çıkarılıp doğru bilinçlendirmenin sağlanması gerekiyor. Bilimsel yaklaşımlarıyla bu kitap, bu meselede bir rehber olacaktır.’’
LASİD Güvenli Trafik Kitabı’nda neler var?
LASİD Güvenli Trafik kitabı; kamuoyunda genellikle ‘sürücü hatasıyla’ eşleştirilen ‘trafik güvenliği’ kavramına bilimsel bir bakış açısı kazandırıyor, kapsamlı yazılı bir kaynak oluşturması açısından da önem taşıyor. İlgili görsel ve grafiklerle tasarlanan kitap güvenli bir trafik için Türkiye ve dünyadaki teknolojik gelişmeler, yollarımızın iyileştirilmesinin önemi ve yol problemleri için çözüm önerileri, 1950’den günümüze ülkemizde uygulanan yasal düzenlemeler, yol kullanıcılarının güvenliğini sağlamak için çeşitli yöntemler ve bilinçlendirme faaliyetlerinin önemi gibi konuları içeren 11 akademik eserden oluşuyor. LASİD Güvenli Trafik kitabına lasid.org.tr web sitesinden erişim mümkün olacak.
Kitapta yer alan akademik eserler ve çözüm yaklaşımlarından kısa kısa:
- Teknolojik buluşlardan yararlanılması:
- Güvenli trafiğin bilimsel bir bakış açısı ile ele alındığı projede önerilen çözüm yaklaşımları, uygulanabilir ve sürdürülebilirdir. Teknolojik buluşların ele alındığı akademik eserde trafik kazalarını en aza indirmek için yaratıcı ışık sistemleri, üç boyutlu yaya geçitleri, otonom araç sistemleri gibi gelişen teknolojiyi doğru şekilde yol güvenliğine yansıtmanın gerekliliğine vurgu yapılıyor. (Doç Dr. Ilgın Gökaşar, Boğaziçi Üniversitesi)
- Kanunların güncellenmesi:
- Bir başka eserde Cumhuriyetin kuruluşundan (1923) günümüze kadar olan trafik kanunları ve düzenlemeleri ele alınıyor. Bu süreçte trafik güvenliği ve ulaştırma alanındaki kurumların gelişimi ve etkileri de geçmiş veriler ile günümüz verilerinin karşılaştırılması aracılığıyla değerlendirilerek kanunların güncellenmesinin önemine vurgu yapılıyor. (Doç. Dr. Ilgın Gökaşar, Boğaziçi Üniversitesi)
- Yolcudan önce yol kusurlarının iyileştirilmesi:
- Karayolu emniyet problemlerinin işlendiği diğer bir eser de; istatistiklere göre kazaların insan hatasından kaynaklandığı ancak bu verinin güvenlik problemlerini tam anlamıyla açıklamak için yeterli olmadığı kaydediliyor. Sürücülerin kaza yapmasına sebebiyet verebilen “Yol Kusurları” ve Yanlış Mühendislik Uygulamaları”nında istatistiklerde insan hatası olarak kayda geçtiğine dikkat çekiliyor. Eserde öne çıkan yaklaşım şu; mühendislik tedbirleri ile yolun kusurlarını gidererek iyileştirmek, sürücüleri eğiterek yeterli tecrübe ve bilgi düzeyine getirmekten çok daha etkili, ucuz ve kolay. (Prof. Dr. Gökmen Ergün, Boğaziçi Üniversitesi)
- Yol yüzey pürüzlülüğünün kazalara etkisi ve kaza tespit tutanaklarının doğru tespiti:
- Yine bir başlık altında yol yüzey pürüzlülüğünün trafik kazalarıyla ilişkisi inceleniyor. Türkiye’de iklim ve yol özelliklerinden kaynaklanan kazalar, diğer ülkelerde meydana gelen kazalardan oran olarak daha düşük gözüküyor. Çünkü bahsedilen faktörlerle ilgili tutulan istatistikler, sayıları ve içerikleri itibarıyla sağlıklı değil maalesef. Çoğu kez yol kusurundan meydana gelen kazalar sürücü kusuru olarak kayıtlara geçiyor ve böylece yol kusuru, istatistiksel verilere daha düşük oranda yansıyor. Oysa küçük bir değişiklikle bunları tespit etmek ve önleyici çalışmalar yapmak mümkün.Trafik kaza tutanaklarında, fren mesafelerinin yanı sıra, kazanın meydana geldiği yol yüzeyinin pürüzlülük durumunun da belirtilmesi ve bu amaçla hızlı ve etkin bir yöntemin kullanılmasının gerekliliğinin altı çiziliyor. (Prof. Dr. Serhan Tanyel - Prof. Dr. Ali Topal - Prof. Dr. Burak Şengöz, Dokuz Eylül Üniversitesi & Dr. Bülent Kaçmaz)
- Kara noktaların iyileştirilmesinden önce kullanıcıların araç içi sistemlerle uyarılması:
- Kazaların önemli sebeplerinden biri olan kara noktalarının iyileştirilmesi konusunda dünyadaki uygulamaların incelendiği diğer bir eserde; kavşaklarda uygulanan fakat faydası saptanamayan bazı iyileştirme yöntemleri yerine kullanıcıların yolu doğru şekilde algılamasını sağlayan araç içi uyarı sistemlerinin geliştirildiğine ve etkinliğine dikkat çekiliyor. (Doç Dr. Ilgın Gökaşar, Boğaziçi Üniversitesi)
- Yanlış tasarlanmış dönel kavşakların tespiti ve modern tasarım örneklerinin uygulanması:
- Bir başka eserde eksik ve/veya yanlış tasarlanmış dönel kavşaklar konusu irdeleniyor; eksik ve/veya yanlış tasarlanmış dönel kavşakların kendilerinden beklenen yararı sağlayamadığı gibi kavşak performansı ve trafik güvenliği açısından da önemli sorunlar doğurabildiğine önemle vurgu yapılıyor. Mevcut dönel kavşakların kapasite ve performans açısından ele alınması; dünyadan Turbo Dönel Kavşaklar, Çiçek Dönel Kavşaklar gibi modern tasarım örneklerinin ülkemizde de uygulanması için gerekli araştırılmaların yapılması öneriliyor. (Prof. Dr. Serhan Tanyel, Dokuz Eylül Üniversitesi)
- Islak zeminlerde sürüş güvenliği ve araç lastiklerinin doğru seçiminin önemi:
- Islak zeminlerde sürüş güvenliğine dikkat çekilen başka bir eserde olumsuz yol şartlarında trafik güvenliğinden ödün verilmemesi ve araç kontrolünün her şartta sağlanabilmesi için araç lastiklerinin uygun seçilmesi; bu amaçla yeni lastiklerin etiketlenmesi, yıpranmış ve yol tutuşu olumsuz etkileyen lastiklerin zamanında değiştirilmesi öneriliyor. (Prof. Dr. Ali Osman Atahan, İstanbul Teknik Üniversitesi)
- Beton oto korkulukların yaygınlaştırılması, yolların affediciliğinin artırılması:
- Beton oto korkulukların işlendiği bir diğer eserde ise düşük bakım ve işletim maliyetleri olan beton oto korkulukların kullanımının ülkemizde yaygınlaştırılmasıyla hem ülke ekonomisine hem de trafik güvenliğine olumlu katkı sağlayacağına dikkat çekiliyor. (Prof. Dr. Ali Osman Atahan, İstanbul Teknik Üniversitesi)
- Geniş açılı bir platform kurarak korumasız yol kullanıcıları sorunlarının doğru tespiti:
- Kazalarda ölümlerin yalnızca yüzde 8’i otoyollarda, kalanı kırsal ve kentsel kesimde gerçekleşmektedir. Her 2 ölümden 1’i korumasız yol kullanıcısıdır. (Avrupa Parlamentosu, 2019) Korumasız yol kullanıcılarının karıştığı kazaların sayısını ve sonuçlarını iyileştirmek için öncelikle yayaların trafikte karşılaştığı sorunların doğru belirlenmesi ve farklı paydaşların katılımıyla geniş bir platform oluşturularak bunları gidermeye yönelik önlemler üzerinde çalışılması gerektiği tezi de bir başka konu başlığı. (Dr. Selim Dündar, İstanbul Okan Üniversitesi)
- Trafik kaza sebeplerinin incelenmesi ve sakinleştiricilerinin kullanımı:
- Kara ve sıcak noktalarda kaza ihtimallerini düşürmek için trafik sakinleştirme yöntemlerine ihtiyaç duyulduğuna vurgu yapılan bir başka eserde, sakinleştirme çalışmaları ve sokak düzenlemeleri ile kazaların önüne büyük miktarda geçilebileceği vurgulanıyor. Bunlara örnek olarak, hız kesici tümsekler, yön saptırıcılar, şerit boğucular, kavşak yükselticiler vb. sayılıyor. Tasarım kusurlarının dışında sürücülerin bu kazalar ve sebepleri konusunda derin bir şekilde bilinçlendirilmediğine dikkat çekiliyor. Araçların lastik, rot ve motor gibi önemli bakımlarının ilgili bakanlıklar tarafından yürütülmesi gerektiği vurgulanıyor. Böylece, trafikte kalifiye yollarda kalifiye sürücülerin, bakımları yapılmış araçların ve bilinçli yayaların en güvenli şekilde seyahatlerini gerçekleştirmesi mümkün olacaktır, deniyor. (Prof. Dr. Halim Ceylan - Prof. Dr. Soner Haldenbilen - Kemal Yasin Göka, Pamukkale Üniversitesi)
- Kazalara ilişkin tespitlerin çözümlere uyarlanması için yol güvenliği geliştirme stratejisi:
- Çok kapsamlı bir konu olan yol güvenliğinin işlendiği son eserde ise Yol Emniyeti Stratejisi fayda maliyet açısından etkili şekilde açıklanıyor. Kurumlararası koordinasyonu yürütecek bir Ulusal Yol Emniyeti Komitesi kurulması öneriliyor. (Prof. Dr. Gökmen Ergün, Boğaziçi Üniversitesi)
