Lojistik sektörünün temel sorunu fiyat odaklı rekabet

Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) ile Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Tuna ve ekibinin iş birliği ile hazırlanan "Lojistik Eğilimler ve Beklentiler Araştırması”nın sonuçları düzenlenen online basın toplantısı ile paylaşıldı.

Toplantıya; UTİKAD Yönetim Kurulu Başkanı Emre Eldener, Başkan Yardımcısı Cihan Yusufi, Yönetim Kurulu Üyeleri Ayşem Ulusoy, Barış Dillioğlu, Cihan Özkal, Ekin Tırman, Mehmet Özal, Serkan Eren, UTİKAD İcra Kurulu Üyeleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı, Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Lojistik Yönetimi Bölüm Başkanı ve basın mensupları katılım sağladı.

 

Basın toplantısı kapsamında Türk lojistik sektörüne dair gündem maddeleri UTİKAD Yönetim Kurulu Başkanı Emre Eldener tarafından değerlendirilirken, sektöre yön verecek önemli bir rapor da basına sunuldu. UTİKAD ve Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Lojistik Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Okan Tuna ve ekibinin iş birliği ile hazırlanan "Lojistik Sektöründe Eğilimler ve Beklentiler Araştırması 2020"nın sonuçları anlatıldı.

Toplantısı; UTİKAD’ın 2020 yılı faaliyetlerini içeren bir tanıtım videosu ile başladı. Lojistik sektörünün 2020 yılında zorlu bir savaştan başarıyla çıktığını söyleyen UTİKAD Yönetim Kurulu Başkanı Emre Eldener, "Küresel bir salgını hiç kimse öngöremezdi. 'En kötü senaryoyu çizelim' dense dahi tüm sınırların kapatılacağını öngöremezdik. Böyle bir durumda bile Türk lojistik sektörü olarak çok kısa süre içerisinde toparlandık ve gücümüzü gösterdik. Yollar kapandı, alternatif yollar bulduk. Şoförlerimiz karantinada kaldı, soluğu hemen Ankara'da aldık, konuyu çözmek için uğraştık ve başardık. Üyelerimize ve sektördeki oyunculara destek vermek için UTİKAD'ın internet sayfasında bir COVID-19 bölümü açtık. Tüm dünyadaki salgın ve lojistik gelişmeleri COVID-19 sayfamızdan aktardık ki dünyadaki ilk örnekti. Sektörümüz tarafından da bu sayfa çok övgü aldı." dedi.

Bu dönemde sektörle bir araya gelmek için çeşitli webinarlar düzenlediklerini dile getiren Eldener, "Karayolu, havayolu, denizyolu ve dijitalleşme webinarlarımızın yanı sıra eğitim konusunda da uzman isimleri sizinle bir araya getirdik. Sosyal medya hesaplarımız üzerinden sektörün tüm paydaşlarına ulaşmaya çalıştık. Gençlerle buluştuğumuz bir sohbet serisini de hazırladık. Onların beklentilerini gelecek planlarımız arasına aldık." diye konuştu.

2020'nin son ayında Mobil UTİKAD'ı hayata geçirme kararı aldıklarını belirten Eldener, "Şu anda üzerinde çalışıyoruz. 2021’de bir mobil uygulamamız olacak. Derneğimizin hizmetlerine telefondaki bir uygulama üzerinden de ulaşma imkanı olacak. Bu konudaki çalışmalarımızı sürdürüyoruz.” diye konuştu.

Lojistik sektöründe eğilimler ve beklentiler 2020

UTİKAD Yönetim Kurulu Başkanı Emre Eldener'in yıl değerlendirmesini tamamlanmasının ardından Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Durmuş Ali Deveci, UTİKAD ve Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi iş birliği ile hazırlanan “Lojistik Sektöründe Eğilimler ve Beklentiler Araştırması 2020” ile ilgili bir konuşma yaptı ve sektörle üniversitelerin iş birliğinin geliştirilmesinin önemini vurguladı. Dekan Prof. Dr. Durmuş Ali Deveci’den sonra sözü alan Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Lojistik Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Okan Tuna ‘’Lojistik Sektöründe Eğilimler ve Beklentiler Araştırması 2020”nin sunumunu gerçekleştirdi.

"Araştırma, takipçilerine kendi analizlerini yapabilecekleri etkileşimli analitik ara yüzler sunuyor" Prof. Dr. Okan Tuna, yaptıkları araştırmada lojistik sektörü açısından 2020’nin iyi geçtiğini, sektörün 2021’den de umutlu olduğu sonucuna ulaştıklarını söyledi. Fiyat rekabetinin öne çıktığı araştırmada; e-ticaretin yeni iş fırsatları sunduğunu ifade eden Prof. Dr. Okan Tuna, “Lojistik sektöründe yatırım yapmak isteyen firmalar teknoloji, insan kaynağı ve altyapıya yatırım yapmak istiyorlar. Lojistik sektörü yatırım konusunda önünü açık görüyor ve bu konuda umutlu. Örneğin, e-ticaret ve perakende konusuna odaklanan, bu alanda çalışanlar için 2020 yılı çok iyi geçti, rakamlar bunu gösteriyor. Fakat bazı detaylara bakıldığında kimileri için kötü geçtiğini görebiliriz. Çalışma kendi içerisinde farklı analizler barındırıyor ve değişkenlere göre sonuçlar farklılık gösteriyor.” dedi. Lojistik sektöründe 200 yılının eğilimleri şöyle sıralanıyor:

• Sektör için 2020 yılı istikrarlı geçti ve işletmeler 2021’den ümitli.
• Lojistik işletmelerinin %46’sı, 2020 yılında iş hacimlerinin arttığını belirtti. İşlerinde olumsuz geri bildirimde bulunanların oranı da %25 olarak gerçekleşti. Araştırmaya katılan işletmelerin hiçbirinin “çok olumsuz” değerlendirmesinde bulunmaması sektörün 2021 yılı için pozitif sinyaller vermektedir.
• Müşterilerin lojistik sektörüne olan güven düzeyi geçtiğimiz yıla göre artış gösterdi (2020 Güven düzeyi %46 Orta, %41 Yüksek, %9 Düşük, %2 Çok düşük, %2 Çok yüksek).
• 2020 yılında firmalar fiyat seviyeleri (%83) ve hizmet hızı (%42) konularında rekabetçi olmaya çalıştı.
• Firmalar en çok fiyat odaklı rekabet (%72) ve stratejik plan eksikliği (%57) konularında sorunlarla karşılaştı.
• Geçtiğimiz yıla benzer şekilde E-ticaret/perakende sektörü 2020 yılında en çok fırsat sunan sektör oldu (%68 Çok yüksek + %24 Yüksek).
• Geçen yıldan farklı olarak katılımcıların yarısından fazlası, hizmet ağını genişletme ve yeni müşteri kazanma stratejilerine önem verdi. Dijitalleşme stratejisi firmaların gündeminde değil.
• Eğitime ayrılan bütçe %61 oranında aynı kaldı.
• COVID-19 en çok lojistik süreçlerin yönetimi (%48) ve insan kaynakları yönetimi (%48) konularında etki gösterdi. Firmalar yaşanan sorunlar ile teknolojik altyapı (%76) ve güçlü müşteri ilişkileri (%61) yönleri ile başa çıkmaya çalıştı.
• Birçok işletme uzaktan çalışma (%54) ve çalışma saatlerinin azaltılması (%37) gibi önlemler aldı.

2021 yılının ilk yarı beklentileri:

• Lojistik sektörü, Türkiye’nin makroekonomik hedeflerinin gerçekleşmesi konusunda kararsız (Güven düzeyi %54 Orta, %30 Düşük, %9 Yüksek).
• Sektör büyüme (%43 büyüyecek - % 46 değişmeyecek) ve yabancı sermaye (%31 artacak) konularına 2019 yılına göre daha iyimser bakıyor.
• Gelecek altı aylık dönemde katılımcıların %70’i yatırım planlıyor. Teknoloji ve insan kaynakları konuları yatırım yapılması planlanan en önemli alanlar olarak öne çıkıyor.
• Sektör, yeni personel istihdam etme konusunda istekli (%74).
• Sürdürülebilir/yeşil projelere yatırım bu yıl da gündemde değil (%57).
• Vergi düzenlemeleri / finansal teşvik konuları (%76) ve gerekli mevzuat değişiklikleri (%67) sürdürülebilirlik adına ele alınması gereken konular olarak öne çıkıyor.
• Buna bağlı olarak kamudan, mevzuat düzenlemeleri beklentisi (%74) devam ediyor.
• Üniversite-sanayi iş birliği kapsamında proje yapılması düşünülmüyor (%66).
• Dijitalleşme açısından bakıldığında gelecek 5 yılık süreçte Robotik ve Otomasyon sistemleri (%74) ve Büyük Veri Analizi (%67) konularının sektöre olan etkilerinin en fazla olması bekleniyor.

Güven Ortamı: Pandemi ile beraber e-ticaret sektöründeki yoğun talep artışı, lojistik sektörüne olan talebi olumlu yönde etkilemiştir (%46 olumlu ve çok olumlu). Türkiye’nin makro ekonomik hedeflerinin gerçekleşmesine yönelik güven düzeylerinin ihtiyatlı bir değerlendirme içerdiği gözlenmektedir (%84 orta ve düşük). Sektör, müşterilerine yansıttığı “güven algısı” kapsamında yükselişte (%41 yüksek)

Lojistik Ekosistemi: Katılımcıların %72’si lojistik sektörünün karşılaştığı temel sorunu “fiyat odaklı rekabet” olarak belirtmiştir. Türkiye’de lojistik sektörü “fiyat” konusunda çok büyük bir rekabetle karşı karşıyadır. Bu durum, özellikle küçük ve orta boylu işletmelerin sektörde sürdürülebilirliği konusunda önemli sorunlar ortaya çıkarabilmektedir. Geçen yıldan farklı olarak katılımcıların yarısından fazlası, hizmet ağını genişletme ve yeni müşteriler kazanırken mevcut müşterileri korumaya yönelmiştir. Sektörün iş hacminin 2020 yılında artması, geçen yıl gözlemlenen “yeni müşteri kazanma“ odağının “hizmet ağını genişletme“ olarak değişmesini sağlamıştır. Katılımcıların yeni müşteri kazanımında en önemli faktör olarak yine, geçen yıldan da yüksek bir oranla, “müşteri ilişkileri (%81)” ön plana çıkmaktadır.  Rekabetin yoğunlukla fiyat odaklı olduğu belirtilen sektörde, müşteri kazanmada diğer faktörlerle karşılaştırıldığına “rekabetçi fiyatlar”ın en az rolü oynadığı izlenmektedir (%44).

Finansman ve Yatırım: Sektör önümüzdeki altı aylık dönemde büyüme beklentisi içerisinde. Yatırımlar çoğunlukla teknoloji ve altyapı odaklı planlanıyor. 2021 yılının ilk yarısında katılımcıların %46’sı sektörün finansal hacminde önemli bir değişiklik beklemezken, %43’ü büyüme beklentisi içerisindedir. Her on kişiden birisi altı aylık süreçte lojistik sektöründe küçülme beklemektedir. Katılımcıların yüzde yetmişi lojistik sektörüne olan yabancı yatırımcıların ilgisinin artacağını ya da aynı seviyede kalacağını düşünmektedir. Katılımcıların yüzde yetmişi altı aylık süreçte yatırım planladığını belirtmiştir (Bir önceki dönem %58). Yatırım planlamalarında çoğunlukla “Teknoloji (%59)”, “İnsan Kaynakları (%35)” ve “Altyapı (%26)” konuları öne çıkmaktadır.

İnsan Kaynakları: Lojistik sektöründe istihdam artışı bekleniyor. Eğitime ayrılan bütçeler nispeten aynı kaldı. 2020 yılında işletmelerin %44’ü beyaz yakalı çalışan sayısında, %28’i ise mavi yakalı çalışan sayısında artışa gitmiştir. Sektördeki işletmelerin çoğunluğu ise çalışan sayılarında önemli bir değişim olmadığını belirtmiştir.

Dijitalleşme ve Endüstri 4.0: Katılımcılar, yatırım yaptığı alandan bağımsız olarak, “önümüzdeki 5 yıl içerisinde lojistik sektörüne etkisinin daha fazla olacağını düşündüğünüz teknolojik gelişmeler nelerdir” sorusuna ağırlıklı olarak “Büyük Veri Analizi” ve “Robotik ve Otomasyon Sistemleri” cevaplarını vermiştir. Katılımcıların önümüzdeki 5 yıl için “Otomasyon ve Robot Teknolojileri” ile verimlilik artışı olacak (%83)” öngörüsünde hemfikir oldukları gözlemlenmiştir.

Kamu İlişkileri: Geçen yıldan farklı olarak “altyapı sorunları (%48)” kamunun çözmesi beklenen sorunlar arasında ön sıralarda yer almıştır. Bunun sebebi mevcut altyapılardan, COVID-19 ile ortaya çıkan sorunlara üretilen çözümlerin uygulanmasında ve özellikle e-ticaret kanalında artan talebin karşılanmasında yeterli verimin alınamaması olarak değerlendirilebilir.

COVID-19: 2020 yılına damgasını vuran koronavirüs pandemisinin olumsuz etkilerinin hissedildiği sektörlerin başında küresel lojistik sektörü geliyor. Salgın işletmelerde en çok “Lojistik Süreç Yönetimi (%48)”, “İnsan Kaynakları Yönetimi (%48)”, “Müşteri İlişkileri (%46)” ve “Pazarlama Faaliyetleri (%46)” konularında etki ve göstermiştir. Salgınının sektöre yönelik talebe olan etkisinin yüksek olduğunu düşünenlerin oranı %35’tir. COVID-19 salgınının etkilerini azaltmak anlamında işletmeler sahip oldukları “Güçlü Teknolojik Altyapı (%76)”, “Güçlü Finansal Yapı (%61)” ve “Müşteri İlişkileri (%61)” konularının en büyük katkıyı sağladığını belirtmişlerdir.

UTİKAD Basın Toplantısı’nın soru-cevap kısmında ise; lojistik sektörünü etkileyen Avrupa Yeşil Mutabakatı'nın getireceği değişiklikler ve ilave maliyetler, sınır kapılarında yaşanan yoğunluk, salgının transit geçişlere olan etkisi ve ülkeler arası sorunların taşımacılığa olan etkileri UTİKAD Yönetim Kurulu Üyeleri tarafından cevaplandırıldı. Toplantı basın mensuplarının sorularının yanıtlanmasının ardından son buldu.Toplantıda, UTİKAD Başkanı Emre Eldener, salgınının başından bu yana yaşananları ve yaptıkları çalışmaları özetledi. Eldener, sektörün, yaşanan olağanüstü durum karşısında ilk aşamada zorluk yaşadığını ancak çabuk toparlandığını söyledi.

Emre Eldener, "Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Okan Tuna ve ekibi ile birlikte yürütülen Lojistik Sektöründe Eğilimler ve Beklentiler Araştırması, 2020 yılını farklı başlıklar altında görmemizi sağlayacak. Titizlikle seçilen farklı alanlardaki ve ölçeklerdeki UTİKAD üyesi firmaların üst düzey yöneticileri tarafından yanıtlanan anket sorularının analizleri; Güven Ortamı, Lojistik Ekosistemi, Finansman ve Yatırım Ortamı, İnsan Kaynakları, Dijitalleşme ve Endüstri 4.0, Sürdürülebilirlik ve Kamu İlişkileri başlıkları altında bizlere sunuluyor." dedi. Prof. Dr. Okan Tuna, "Bu araştırmanın sonucundaki analizler ile üyelerimizin değerlendirme ve beklentilerini ortaya çıkarırken, ankete davet edilen üyelerimizin örneklemi sayesinde sektörün ölçümlenebilmesini gerçekleştiriyoruz. Bu şekilde sektörümüz yakın dönemde lojistikteki eğilimlerin neler olduğunu görebiliyor aynı zamanda ilerisi için de sürdürülebilir politikalarını oluşturmaları için yardımcı bir kaynak sunmuş oluyoruz." dedi.