Kızıldeniz’deki ticari gemilere yönelik saldırıların artması sebebiyle dünyanın önde gelen konteyner taşımacılığı şirketleri gemilerini Ümit Burnu’na yönlendirdi. Gemilerin Süveyş Kanalı’nı kullanmayacak olmaları sebebiyle gecikmelerin ve navlun ücretlerinde artışların yaşanacağı öngörülüyor.
Kızıldeniz’de gemilere yönelik artan saldırılar sebebiyle dünyanın önde gelen konteyner hatları rotalarını Ümit Burnu’na çevirdi. Birbiri ardına açıklamalar yapan konteyner hatları Kızıldeniz’in güneyi ve Aden Körfezi’ndeki güvenlik durumu ve artış gösteren saldırıların denizcilerin emniyeti ve güvenliği için endişe verici olması sebebiyle Kızıldeniz operasyonlarını askıya aldıklarını duyurdu.
Güvenlik endişeleri sebebiyle konteyner gemilerinin rotalarındaki değişikliği değerlendiren UTİKAD Başkanı Bilgehan Engin “Konteyner gemilerinin Süveyş Kanalı yerine Ümit Burnu’ndan geçecek olması hem maliyetleri hem de transit süreleri arttıracak. Süveyş Kanalı çıkış ve varış limanlarının yerine göre Asya ve Avrupa arasındaki taşımacılığı 9 gün ile 2 hafta arasında kısaltıyor. Örneğin Singapur ve Rotterdam arası mesafe Süveyş Kanalı kullanılarak yaklaşık 8.400 deniz mili iken bu rotada Ümit Burnu’nun geçilmesi halinde mesafe yaklaşık %40 artarak 11.700 deniz miline yaklaşıyor. Güvenlik endişelerinin giderilememesi halinde gemilerin yeni rotası küresel tedarik zinciri üzerinde kısa süre içerisinde baskı oluşturacak.” dedi.
Süveyş Kanalı küresel ticaretin merkezinde
1869 yılında açılarak Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayan Süveyş Kanalı gemilere Güney Atlantik ve Güney Hint Okyanusu rotası yerine daha kısa olan Akdeniz ve Kızıldeniz üzerinden Kuzey Atlantik ve Kuzey Hint Okyanusu güzergahında seyretmeyi mümkün kılıyor. Küresel denizyolu trafiğinin yaklaşık %15’inin Asya ve Avrupa arasındaki en kısa güzergah olan Süveyş Kanalı’nı tercih ediyor. Küresel ticarette ise denizyolu yaklaşık %90 oranında tercih ediliyor. 2021 yılında karaya oturarak kanaldan geçişi engelleyen Ever Green gemisinin günde 9 milyar ABD doları tutarındaki ticari mal akışını engellediği tahmin edilmekteydi.
Krizin etkileri sürecek
Süveyş Kanalı’nın küresel ticaretteki önemli rolünün altını çizen Bilgehan Engin “Süveyş Kanal İdaresi’nden yapılan açıklamaya göre 60’a yakın gemi kanaldan geçmek yerine rotasını Ümit Burnu’na çevirmiş durumda. Pandemi döneminde rekor seviyelere ulaşan denizyolu navlunlarının normalleşme seyrinden uzaklaşacağını öngörebiliriz. Petrol firmalarının da rotalarının uzaması sebebiyle yakıt fiyatlarında da artış ihtimali söz konusu. Yüklerde Aralık ayında gecikmeler yaşanacağı ortada, ancak Ocak ve Şubat aylarında yapılacak takip eden seferlerde de zincirleme etki sebebiyle gecikmeler olabilecektir.” dedi.
Bölgemizi de etkileyecek
Süveyş Kanalı’nın ticari gemilerce tercih edilmemesinin devam etmesi durumunda Türkiye’yi çevreleyen taşımacılık koridorlarının etkileneceğini belirten Bilgehan Engin “Kısa vadede Doğu Akdeniz’deki limanlarda ve ülkemizin Akdeniz’deki limanlarında konteyner stokunun azalacağını, buna bağlı olarak boş ekipmanın azalmasını ve ihracat navlunlarının yükselmesini öngörebiliriz. İthalatta da benzer bir durum yaşanacaktır. Kahramanmaraş merkezli deprem sonrasında İskenderun Limanı’nın tam kapasiteyle çalışmaya ve operasyona geri dönememiş olmasından dolayı Mersin Limanı’nda ciddi bir yoğunluk vardı ve bu yoğunluk devam ediyor. Bu yoğunluğun kontrol altına alınması, Mersin Limanı’nın rahatlaması yine kısa ve orta vadede mümkün olacaktır. Buna ek olarak alternatif taşımacılık çözümleri de tercih edilmeye başlanacaktır. Ülkemizden Arap Yarımadası’na yönelik karayolu başta olmak üzere alternatif taşımacılık talepleri artış gösterecektir. Ülkemizin kuzeyinde ve güneyinde devam eden çatışmalar sebebiyle lojistik akışlarda yaşanan aksamalara rağmen Türk lojistik sektörü çevikliği sayesinde ihracatımızın devamlılığı için elinden geleni yapmaya devam ediyor. Sektörümüz aynı çevikliği bu süreçte de gösterecektir.” diye konuştu.
Bir diğer kriz Panama Kanalı'nda yaşanıyor
Amerika'nın batı kıyıları ile Avrupa arasındaki, doğu kıyıları ile Asya arasındaki denizyolu seyir süresini büyük oranda kısaltan Panama Kanalı’nda da kuraklık sebebiyle geçiş adedi önemli ölçüde kısıtlanmış durumda. Özellikle enerji sevkiyatı için tercih edilen kanalın kısıtlı kullanımının potansiyel olarak akaryakıt fiyatları üzerinde etkili olması bekleniyor.