Yeni sınır kapısı düşünülen Habur'da geçişler yarı yarıya azaldı

Türkiye'nin sınır kapılarının neredeyse tamamının farklı mimari özellikler taşıdığını söyleyen Bakan Bülent Tüfenkci, tüm sınır kapılarını bir örnek yapmayı istediklerini kaydetti. Sabah'ta yer alan habere göre ilk örnek olarak yıkılıp yeniden yapılacak Sarp Sınır Kapısı'nda bu modeli deneyeceklerini söyleyen Tüfenkçi "Temmuzda Sarp'da temel atmayı planlıyoruz. Artık Türkiye'ye nereden giriş yapılırsa yapılsın kapıların bir karakteri bir kimliği olsun istiyoruz. Giriş yapanlar Türkiye'ye girdiğini anlasın istiyoruz" diye konuştu. HABUR'DA GEÇİŞLER YARI YARIYA AZALDI Yarına Bakış, internet haber sitesinde İsmail Avcı ve Selman Gümüş imzalı haberde de Habur'daki son gelişmelere yer verildi: "Terör olaylarının artması ve Irak’taki çatışmalar sebebiyle Türkiye’nin Ortadoğu’ya açılan kapısı Habur’da geçişler yarı yarıya azaldı. Güneydoğu’da birçok fabrika durma noktasına gelirken, geçimini Irak’a nakliyat yaparak sağlayan şoförler zor günler geçiriyor. Türkiye’nin Ortadoğu’ya açılan tek sınır kapısı olan Şırnak’ın Silopi ilçesindeki Habur’da büyük bir hüsran yaşanıyor. İki yıl öncesine kadar yılda ortalama 12 milyar dolar ihracatın gerçekleştiği Habur Sınır Kapısı’nda geçen yıl ihracat 8,5 milyar dolara düştü. Son 6 ayda ise bu rakam 3 milyar dolara kadar geriledi. Bunda terör olaylarının artması, sokağa çıkma yasaklarının ilan edilmesi, Mersin’den Silopi’ye kadar uzanan İpekyol’unun çatışmalar nedeniyle uzun süre trafiğe kapalı kalması ve Irak Bölgesel Kürdistan Yönetimi’nde yaşanan ekonomik kriz etkili oldu. Habur’da ticaretin durma noktasına gelmesi, Güneydoğu’da binlerce kişiyi etkiledi. Birçok fabrika üretimi durdurma aşamasına gelirken, sıkıntı çekenlerden başında nakliye sektörü geliyor. Habur’da ticaretin eski hacmini kaybetmesi nedeniyle binlerce kamyon ve TIR şoförü işsiz kaldı. Mersin’den Irak’a yük taşıyan TIR şoförü Sedat Bozan, iki yıl öncesine kadar sefer başı 1.000 dolar kazanırken bugünlerde sadece 100 dolar kazanabiliyor. Mardinli şoför Mehmet Arpalı, inşaat sezonu olmasına rağmen ayda sadece bir sefer yapabildiğini belirtiyor. Her seferde kendisine 100-150 dolar kaldığını belirten Arpalı, onlarca arkadaşının iş olmaması sebebiyle kamyonu parka çektiğini ifade ediyor. Arpalı, kardeşinin taksitleri ödeyemediği için kamyonunu sattığını kaydediyor. Kızıltepeli şoför Ali Adıbelli, Habur’un birçok kez güvenlik gerekçesiyle kapatıldığını kaydederek, “Günlerce kapıda bekliyoruz. Kilometrelerce kuyruklar oluşuyor. Ne yazık ki artık bu meslek yapılamaz hale geldi. Daha önceleri çok iyi paralar kazanıyordum. Ayda 3 sefer yapıyorduk ancak şimdi bir seferi bile zor yapıyoruz.” bilgisini veriyor. Türkiye’nin Suriye üzerinden Ortadoğu’ya açılan Girmeli, Şenyurt, Ceylanpınar, Akçakale, Mürşitpınar, Karkamış, Çobanbey, Öncüpınar, İslâhiye ve Cilvegözü Sınır kapılarında ticaret yapılamıyor. İran’a açılan Esendere Sınır Kapısı da terör nedeniyle kapatıldı. Irak’a açılan Habur Sınır Kapısı büyük önem kazandı. Fakat 7 Haziran’dan sonra bölgede çatışmaların yeniden başlaması Habur’da işleri durma noktasına getirdi. Terörün şehir merkezlerine taşınmasıyla önce üretim yapmakta sıkıntı çeken bölgedeki girişimciler, Cizre ve Silopi’de aylarca süren çatışma ve operasyonlardan dolayı Habur’dan Irak’a mal gönderemedi. Silopi’deki operasyonun bitmesinin ardından yeniden açılan Habur’a bu sefer Nusaybin engeli çıktı. Mardin’in Nusaybin ilçesinden geçen İpekyolu aylardır kapalı. Bunun için Midyat yolu güzergâh olarak belirlendi, ancak bu yolun uzun olması sebebiyle maliyetleri artırdı. Doğu ve Güneydoğu İş Kadınları Derneği (DOGÜNKAD) Başkanı Nevin İl, çatışmaların başlamasıyla Habur’da ticaretin yüzde 50 düştüğünü vurguluyor. Habur’da sıkıntıların bir kısmının Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ndeki krizden kaynaklandığını anlatan İl, “Çözüm sürecinde Irak’la ticaret hacmimiz en üst seviyeye çıktı. Güneydoğu’da firmalar ikinci yatırımlarına başladı. Ancak çözüm sürecinin sonlandırılmasının ardından firmalar büyük sıkıntı yaşıyor.” diyor. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre 2013’te 575 bin, 2014 yılında 685 bin, 2015 yılında 606 bin TIR Türkiye’den çıkış yaparken, bu sayı 2016 yılının ilk 5 ayında 200 bin TIR olarak gerçekleşti. Türkiye-Irak Sanayici ve İşadamları Derneği (TISİAD) Başkanı Nevaf Kılıç ise Türkiye’nin Irak’la 2013 yılında 12 milyar dolar, 2014 yılında 10,8 milyar dolar, 2015 yılında 8,5 milyar dolar ihracat yaptığını ifade ediyor. İhracatçılardan Irak Kürt Bölgesi ve Irak merkezi hükümetinin ayrı vergi aldığını vurgulayan Kılıç, şu bilgileri veriyor: “Araç başına ihracatçımızdan 1.000 dolar alınıyor. Bu şekilde devam ederse pazar daha da düşecek. Sadece Kuzey Irak’ta 1.500 Türk şirketi var. Bu daha da geliştirilmeli. Körfez Savaşı’ndan önce bu hat çok kullanılıyordu, hatta hacı adaylarımız buradan gidiyordu. Ama artık Türk plakalı araçlarımız Kürt bölgesinden aşağıya inemiyor.”   NAKLİYECİLER KREDİLERİ ÖDEYEMEDİ Cizre Ticaret Odası Başkanı Süleyman Çağlı, 2014 yılının ilk yarısında Irak’la aylık 1 milyar doları aşan bir ihracatın olduğunu, ancak bölgede güvenlik sorunu çıkınca bu rakamın sert şekilde düştüğünü belirtiyor. Çağlı, “Güvenlik riski artıkça sayı 700 milyon liraya kadar geriledi. Şimdi daha da düştü. Güneydoğu’da ticari olarak büyük sıkıntılar yaşanıyor. Nakliye firmaları kredilerini ödeyemedi.” diyor.